SHEGA E LULEZUAR

SPIRO LLAJO

Lindi në Janicat të Sarandës në vitin 1953. Studjoi për letërsi. Punoi dhe jetoi për shumë vjet në qytezën e bukur të Ksamilit. Pas rënies së diktaturës emigroi familjarisht në Patra të Greqisë. Ka shkruar në shqip dhe në greqisht. Ka botuar vëllimet poetike «Mora një grusht det», «Motiv Jugor» dhe «Fljalë deti». Ka shkruar gjithashtu vellimet «Nga është rruga për në Itakë» dhe «Harrim i padurushëm».

Është poet i vjershave të shkurtëra, lirike, meditative.   

Vdiq më 2007.

SHEGA E LULEZUAR

Sepse kundërmuan të gjitha rreth meje,

u shqetësova

Sepse u mbushën dritë dhe ngjyrë sytë e mi,

u tromaksa

Sepse çasti është kaq i bukur,

u deshpërova.

           MAÇOKU

I goditur maçoku në anë

të rrugës

S’ arritën të turbullohen sytë e tij,

dhe u mbushën me zogj.

Madhështor, lëpin plagët,

i mbuluar me një ajër të kuq që i rri

me dhëmshuri përsipër

si flutur.

            PEJSAZH I BEFTE

            Mëllënjë e vogël

në dëborë

Shami zie

në ëndërr

Që e mori era grykave

duke klithur

ÇASTE

Me klithma zogjsh

vritet dielli

Ngjeu në të kuq

sqepat e tyre

Pas pak s’do jenë

të përmbysura varkat

As gaforet

ngjyrë gri sipër tyre

Deti do të ndriçojë

zogj të zinj

Fshehtas nga zoti

do të buzëqesh

NE VENDLINDJE

U mbush me lulekuqe dheu

i nenës sime.

Fjalë që fluturuan në dritë

fjalë që nuk i tha 

Lulekuqe të mprehta

që shpojnë gishtërinjtë.

Dhimbje

prej shkuljes së trupit nga kryqi

NATEN VONE

Pret bisqe yjesh

dhe bien befas në tryezën time

lapsat e mi

buzët

kujtesa

të zeza mbetën vetëm vjershat

sikur janë hieja e tyre

I PASTREHË

Vërshëllen fjalë të harruara

pafajësie

Dhëmbshuria e tingullit

ngre rreth tij një mur të hollë

të padukshëm

Shikon yjet

dhe një rrëke e mbështjell që nga lartë

Ndonjëherë kur pushon

alarmohem

Mos dil jashtë, o njeri,

do ftohesh!

KUNDRUALL

Kjo gjethe e zverdhur në ujë

mund të jetë varka ime e shpëtimit –

kaike e fshehtë që ngul këmbë te ndjenja

O deshpërim i bukur i poetëve

pa atdhe

Gjithë të tjerët

janë nga bregu tjetër.

LIDHJE

Kënga e lashtë e së keqes

jehon në të gdhirë

Melodi të zvargura fryjnë lisat

në çastin që kalojnë ikanakët.

Nënat harruan portat hapur

vrapojnë të mbushin kandilet me vaj

NGA FUNDI

Poezitë i filloj gjithmonë nga fundi;

fillimi me lulet e bardha

midis gishtrinjëve

vetëm erën magjepsin.

Andej nga fundi fjalët i vendos

si guriçka që të më kërkojnë

kur të tretem

                                                Përgatiti: ANDREA ZARBALLA

   

4 Poezi nga Timo Mërkuri

Pragmbrëmje në bregdet

Ah ky det, ky det që nis te zemra ime

dhe këto pulëbardha në zhytje

që kërkojnë refugjatët e mbytur.

Ëndrat më ikën me skaf dhe stërkalat

janë lule të bardha,

lidhur në n jë tufë mortore, hedhur në det.

Kush i hodhi pas kësaj ikjeje vallë?

Hëna hesht. S’pa gjë. Atë çast s’kishte dalë.

Kënga e sime motre

Për mua refugjatin, vallë,

janë thurur shekujve këngët e mërgimit?

Sa dhimbshëm i këndon motërzeza ime.

Lotët e një ëndërre.

Në ëndërr pashe vendlindjen.

Kur u zgjova

fillova të lotoj përsëri.

Oh, ç’dhimbje e madhe është, i vogli, qyteti im.

Hëna në dritaren e mërgimtarit

Në dritaren time erdhi hëna

si një buzëqeshje e shumëpritur, e bardhë.

Por në ç’dritare të vendlindjes sime

u ul sot hëna vallë?

3 Poezi nga Niko Kacalidha

Njëmijë guacka deti

Njëmijë guacka deti blegërijnë brigjeve, kullotur në

bunacë

Kopshte haruar brigjeve duke pritur jaseminin e prillit

 dhe yllin e portokallit

Kopshte haruar brigjeve duke pritur gjethin e shpirtit

 të limonit.

Të gdhijnë zogjtë e puthjeve nëpër çarçafë pulëbardhash

Të hyjë nga lesa e anëdetit erëmimi i mandarinave

duke i kapur në flagrancë të dashuruarit e puthjes.

Kopshte  haruar brigjeve pas asteriseve natore dhe paqes

 enigmatike të puthjeve

Njëmijë guacka deti blegërijnë brigjeve, kullotur në

 bunacë buzëpërgjakura prej  puthjes.

Kepi i Palladës

Nata theu ditën në kep të Palladës

Dita si somnambul i vërsulet natës.

Nga plagët e tyre kanë çelur shegët

Nga dhimbja e tyre fërfëllijnë shtërgjet.

Jasemini

O, ç’marrëzi, zjarr mori jasemini!

O, ç’tmer, venitet jasemini!

O, ç’fat, pak orë rroka jasemini !

Po si nuk i ka ngjarë amarandusit ?!..

8 Poezi nga Kostas Mondis.

Përkthyer nga Niko Kacalidha

Vajza me të bardha

Ç’u bë ajo vajza me të bardha

Që e dashuruam për dy javë në këtë anëdet?

Ç’u bë ajo vajza me të bardha

Që e lamë pa gjumë për dy javë në këtë anëdet?

Tridhjë vjet emrin ia kanë shuar

Tridhjetë vjet ia paskan prishur formën.

Ç’u bë vallë?

Dallëndyshet

S’ka rëndësi në se janë dallëndyshe

të tjera,ato që erdhën.

S’ka rëndësi ç’u bënë ato të vjetëshmet.

Rëndësi ka që “erdhën dhe sivjet dallëndyshet”,

Rëndësi ka që zërat e dallëndysheve

përshkruan dhe sivjet lagjen tonë.

Pushtimi

O zot,ëndër e ligë le të jetë

Dhe të zgjohemi.

Përmendoret e heronjve

Druhem për qëllimin e vërtetë,

Druhem se është thjeshtë

Për të nxitur dhe të tjerët të vriten.

Një Akil i çuditshëm

Ky na qënkish një Akil i çuditshëm!

Shfuqizoi pavdekësinë

dhe shkroi dhe në thembrën tjetër

dhe në fytyurë dhe në kraharor:

“Të vdekëshme, të gjitha të vdekëshme”.

Gjethet

Nuk do të kenë pranverë të dytë.

megjithatë shihni sa bukur bien,

shihni me çfarë ndjenje rënie bien !

Ndërhyrje te zoti.

E di. I kam shkruar dhe pres përgjigje.

Cirku

E mendoni mirë se ç’bëni

Kur duartrokisni shpotitë e natyrës?

E mendoni mikrë çfarë duartrokisni,

kur duartrokisni elefantin  me fund gruaje

dhe uturakun e natës?

JANIS RICOS

Përktheu: Agim Mato

VARRET E TË PARËVE

Duhet t’i ruajmë të vdekurit tanë me çdo kusht, nga frika 

se një  ditë prej ditësh

do t’i çvarrosin të huajt dhe do të na i marrin. Atëhere

            pa mbrojtjen e tyre

rreziku do të ishte i dyfishtë. Si mund të rrojmë

pa shtëpitë, mobiljet, pronat dhe mbi të gjitha

pa varret e gjyshërve luftëtarë e të mënçur? Le të kujtojmë 

se  si spartanët grabitën fshehurazi nga Tegjeu eshtrat e

Orestit. Do të duhej

që armiqtë të mos e dinin ku i kemi varrosur. Po si mund

ta  dimë se cilët janë armiqtë tanë,

kur dhe nga do të shfaqen?

Jo, nuk duhen varre madhështore, zbukurime që bien në sy –

            gjëra që

tërheqin vëmendjen dhe cmirën e të tjerëve. Të vdekurve

këto as që u hyjnë në punë – radhë radhë, të urtësuar e të

heshtur, tashmë nuk duan kujdesë,

as pijen e preferuar të mjaltit, blatimet e lavdet e kota.

Shumë më mirë do të qe një gur i xhveshur, një vazo lulesh,

            një shenjë e fshehtë ose asgjë.

Ndoshta është më e sigurt t’i mbajmë brënda vetes, po të qe

e mundur

dhe shumë më mirë akoma as vet të mos e dinim ku pushojnë.

Kush mund ta dijë si do të rrokullisen punën në ditët tona? mundet  që vet ne t’i çvarrosim, t’i flakim tutje, në një ditë

të bukur.

20.03.1968

PAS DISFATËS

Pas thyerjes në Egospotami, dhe më vonë,

më vonë akoma, pas disfatës përfundimtare – lamtumirë

biseda të lira, lamtumirë udhëtime të ndritura

dhe lulëzim i artit, palestra dhe simpoziume të bukura

filozofësh. Tani,

vetëm heshtja e rëndë dhe poshtërimi zotëron në Agorà.

Gjithshka u bë në mungesë. Dhe asnjë

mundësi s’na u dha për t’u mbrojtur, për të bërë

            apologjinë,

dhe asnjë protestë, qoftë edhe formale. Në zjarr u flakën

letrat dhe librat tanë,

kurse nderi i atdheut në plehra. Dhe po të guxonim

            të kërkonim si dëshmitar

ndonjë mik të vjetër, ai nuk do të pranonte nga frika

            se mos vuante

të njëjtin fat si tonin – e me të drejtë, fatziu.

            Kurse ne,

këtu ku na degdisën, do ta shihnim nga kënd i ri natyrën,

duke kërkuar pas telave me gjëmba pak det, një shkëmb,

 pak  gjelbërim,

një re në perëndim, të kuqërremtë, emocionuese.

Dhe ndoshta një ditë do të vijë një Kimon që,

i udhëhequr fshehurazi nga shqiponja, duke gërmuar,

ka për të gjetur majën e hekurtë të shigjetës sonë,

të ndryshkur, të braktisur dhe ka për ta çuar solemnisht

në një kortezh zije dhe lavdije, me kurora e muzikë

            në Athinë.

 21.03.1968

ZHGËNJIMI I PENELOPËS

Nuk besoj që s’e njohu atje pranë dritës së oxhakut, as që

            e penguan

zhelet e lypësit, veshja e tij për t’u maskuar ... – shenjat 

            i pa qartë:

nishanin mbi gju, hijeshinë e trupit, dinakërinë e syve.

            E tronditur.

me shpinën nga muri, u tërhoq për të fituar pak kohë,

për të mos u përgjegjur, për të mos e tradhëtuar veten.

Vallë, për të i kishte shpenzuar kot të njëzet vjetët,

pritja dhe ëndërrat e njëzet vjetëve për këtë fatzi

të përlyer me gjak e mjekërthinjur? U shëmb mbi një

 karrike,

rrotulloi sytë ngadalë mbi pretendentët e saj të vrarë e të

shtrirë  mbi dysheme,

sikur të shihte dëshirat e saj të vdekura. “Mirësevjen”, tha,

            duke dëgjuar zërin e vet

të largët e të huaj. Nga një qoshe, avëlmendi i saj

lëshonte në tavan një rrjetë hijesh. Dhe gjithë zogjtë që

pati endur tashmë

me fije të kuqe, të ndezuar mes gjethnajës së gjelbër,

brënda pak çastesh në këtë natë të kthimit, u bënë të hirtë,

            u nxinë

duke fluturuar ulët në qiellin e rrafshët të durimit të saj

            të stërmadh.

21.09.1968

FESTË E SHENJTË

Vendosëm: Të mos çohemi këtë vit. Boll më. Kotësi idiote.

Përse ta prishësh rehatin? Në fund të fundit, përse të bredhësh natën, me pishtarë, duke u përplasur nëpër gurë,

 pa mundur të marrësh vesh

kuptimin e këtyre simboleve boshe – ngritjen e kasolles së

 drunjtë

proçesionin mistik me një fëmijë, shigjetën që vërshëllen

 dhe ngulet në portë,

pastaj djegjen e kasolles dhe vrapin e çmëndur të njerëzve

 drejt tempullit,

pa mundur dot të kthesh as kokën. Dhe më pas bërjen e flive, kthimi mbrapa  të ngarkuar me dafina. E njëjta gjë

 çdo nëntë vjet,

e  njëjta gjë ( ndoshta për të harruar një çast hallet – dhe i

            harron vërtet) Eh, jo,

këtë radhë nuk do të lëvizim asnjë hap – ja, kështu

            vendosëm.

Mirëpo, si ndjemë së largu

daullet e natës, dhe sjellësit e pishtarëve kaluan pa zhurmë poshtë shtëpive tona, nuk e frenuam dot ngasjen, u lëshuam

tatëpjetë rrugës, duke u ngjeshur mes turmës,

morëm pjesë në zjarr, në ikje, në fli e u kthyem nëpër rrugën Pitike të Delfit, aq sa nuk ngeli kush pa u kurorëzuar

 me to –

dhe ishte një trishtim dhe krenari së bashku, që askush s’e

 dinte pse, dhe të gjithë

ishin të pushtuar nga këto ndjenja – Ende tymonte kasollja

 në agim. Duke u kthyer

ne shikonim qiellin, të qartë, ngjyrë qumështi, të kaltër, të

 kuq; shikonim në shesh

flamurkat e shkelura prej letre, një sandale fëmijësh, një

 shamizë me spermë,

shikonim të qetë, të shtangur, pa shprehur kënaqësi apo

 velje,

me një lumturi të lodhur, të hutuar nga pagjumësia,

si aktorët që kanë hequr makiazhin dhe ikin rrugës pas një

 shfaqjeje të bukur,

duke ndjerë si në përgjumje poteren e kotë të

            duartrokitjeve,

dhe një bezdi, në se u ka ngelur në fytyrë pak ngjitës nga

 mjekra

e Edipit apo Prometeut, ashtu madhështorë, të lumtur sërish

            këtë natë.

23.10.1968

Dy shkrime në një për të prezantuar kantautoren dhe poeten Eli Rizo

Bardhyl Maliqi

                      

“NGA SARANDA NË NEW YORK” përjetuar si një befasi e këndshme dhe si një mëkat

Me këngëtaren brilante Eli Rizo jam njohur qysh nga koha kur unë isha nxënës në shkollën e gjuhëve të huaja në Tiranë dhe ajo nxënëse në gjimnazin “Hasan Tahsini” në Sarandë, ku qëndroja në darkë deri në mesditën e së nesërmes. Ajo shoqërohej shpesh me kushërirën time të parë, ndaj kam ndjekur edhe debutimet e saj në skenën e Estradës Profesioniste të Sarandës, ku dukshëm spikaste talenti dhe vibronte zëri i saj i magjishëm. Me ftesën e Bashkisë Sarandë dhe tonin si Klub Krijuesish jonianë  ajo erdhi për të prezantuar albumin e këngëve të saj në Sarandë, në një mbremje të paharruar ku Eli Rizo do të ishte protagoniste kryesore.  Arsyeja e veçantë dhe e përbashkët pse bashkia dhe ne si shoqatë krijuesish e ftuam kantautoren ka qenë adhurimi për zërin melodioz të Eli Rizos, që sapo kishte prezantuar albumin e saj të parë muzikor. Ajo dhe ne dëshironim që ajo t’i këndonte këngët e ketij albumi  në qytetin e saj të lindjes. Një arsye e dytë qe edhe dhimbja për vuajtjet dhe privacionet që i pat sjellë asaj lufta e klasave dhe humbja e vajzës 21 vjeçare. Atë natë të 9 gushtit 2009, në mjedieset e lokalit bregdetar “Palma”, atje te Turizmi i Vjetër, unë mbajtja fjalën e rastit, një fjalë që më buroi nga shpirti si për asnjë nga krijuesit e tjerë, pasi Bilal Xhaferin, Visar Zhitin, Agim Maton dhe Eli Rizon, gjithmonë i kam dashur veçanërisht, pikërisht për talentin e nëpërkëmbur dhe vuajtjen që ata kanë përjetuar në diktaturë. Pasi lexova librin kam ndjerë një ndjenjë kënaqësie, por edhe një  dhimbje të re.

E para ishte dhimbje disi personale, në libër nuk ishte përfshirë fjala ime pritëse, as Dokumenti i ANËTARES SË NDERIT të Klubit të Krijuesve Jonianë ELI RIZO, as çerttifikata e mirënjohjes së Bashkisë, përfshi edhe momentin kur nënkryetrja e Klubit Irena Gjoni i dorëzon Çertifikatën Zonjës Eli Rizo, por kishin zenë vend mjaft shkrime të tjera biografike, të nevojshme në raste si ky, por dhe një pblicistikë e panevojshme dhe empirike, pa ndonjë vlere të veçantë për poezinë dhe muzikën e Eli Rizos. Problemi i dytë i madh ishte se poezia e librit nuk ishte tërharur nga grami dhe krisjet. Eli ka shpirt lirik, zë melodioz dhe dhimbje, shumë dhimbje të provuar në dramat e jetës. Kjo i jep mundësinë të këndojë bukur, mallëngjyshëm; të të trondisë me zërin e saj. Por Eli nuk ka pasur mundësi për t’u shkolluar për muzikë dhe poezi, talenti saj është spontan,ndaj ajo ka pasur nevojë për t’u ndihmuar me shpirt, siç u ndihmua për këngën nga njerëz profesionistë në Sarandë, Athinë e New York.

 Në tekstet poetike e Abumeve muzikore  kjo krehje është bërë dhe këto tekste, megjithëse në dukje të thjeshta pulsojnë prej dashurisë dhe dhimbjes, të mahnisin me   madhështinë e së thjeshtës. Këto i përjetova ditët kur 1000 CD të Elit tronditën të gjitha lokalet e qytetit, autobuzët turistike dhe makinat e të rinjve, por i përjetova edhe tashti, gjatë leximit të këtij libri. Për to nuk ka një studim të mirfilltë, bile asnjë analizë apo koment, ndërkohë që poezitë e tjera janë prolikse dhe ai dritësim i veçantë i Talenitit artistik të Elit ka humbur në morinë e dhimbjes njerëzore. Edhe kjo do të ishte një punë e vlefshme që mund dhe duhej bërë. Këtë ja kemi borxh Eli Rizos. Na fal Zonja Eli, por unë do ta shlyej në një të ardhme të afërt këtë mëkat, dhe shpërblimin e di. Është kënga jote e mahnitshme, që ne s’na ka munguar kurrë!

Miqtë e mi, janë të thjeshta tekstet poetike të Elit, por kanë jetën brenda, privacionet e pafundme të saj rrugëve të atdheut: Sarandë, Fierzë e Shkodër dhe rrugëve të botës: Shqipëri, Greqi, ShBA, kanë lidhjen e pazgjidhshme te njeriut me vendlindjen, një raport romantik që vjen qysh nga poezia e rilindjes, një unitet identifikues i pashoq: "Ti je unë e unë jam ti/ të kam nënë më ke fëmijë.../ rrugëve të botës kur kaloj/ jam Saranda, vetë këndoj...” Të tilla, brilante rrezëllitëse janë tekstet e këngëve të Elit, ndaj më kujtojnë magjinë hirëplote të Këngës “Moj e bukura more!” apo “Ç’u gremis një këngë mali...” Një kafe te Limani, Një hallexhi, Pëllumbat, Mesazh etj.

“Një kafe te Limani” ka një kontekst referues të veçantë, që iu jep krahë disa përjetimeve emocionale që transmetojnë mesazhe të mëdha. Autorja përjeton shqetësimin e mungesës “Ku të jenë ata që dua,/të pinë një kafe me mua?” Dëshpërimin e mosardhjes së miqve “Dëshpëruar,/mblodha Sarandën në duar,/e vura në tavolinë,/i solla të gjithë atje,/ për pak...// Më thanë, mos u largo!/ mos na u plak!” Dhe pas këtij klimaksi artistik vjen dhe zgjidhja filozofike: “Hapa zemrën dhe vetë në tavolinë,/që t’iu them,/për Ju të Dashur!/Do ta vras pleqërinë! Kështu ripoetizohet dy nga motivet më të hershme të lirikës shqipe, ai i Mosplakjes dhe ai i Vdekjes së Bukur. (Këtë shkrim do ta vazhdoj...)

FJALA E MIRËSEARDHJES PËR VEPRIMTARINË ARTISTIKE TË KËNGËTARES ELI RIZO

Mirëserdhe, zonja Eli, në qytetin tënd të lindjes, në Sarandën tonë të bukur, që ti aq përmallshëm i këndon. Zëri yt është si nënkresë vale, kumton në shpirtin tonë ndjenja të bukura e humane, ai na  frymëzon për vepra dinjitoze, na magjeps me thjeshtësinë e tij të natyrshme, me  kredon humane, me plotërinë e tij hirplote, me kumtin e tij të pafjalë.

Kur dëgjova sidinë e këngëve të tua duke shëtitur qytetin apo kur udhëtoja për fjalët poetike në Korçë, Pogradec, Strugë, Shkup e në Tetovë, gjithkund kam marrë zërin tënd me vete, kudo më ka shoqëruar magjia e ëmbël e fjalëve të tua, e këngëve të tua.

Ndaj të kërkoj ty në fytyrën e majit e të gjej në trëndafilat e erës, në valëzimet e detit, në shkallaret me bukovile, në kundërmimin e blinjve dhe menekçeve, në gonxhet e lulemanjolave, në e-mailet e Xhorxhit, në kujtesën e Nikollaqit, në vargjet e Agimit, në makinën e Halitit, në fjalët poetike të Nikos, tek pizzeria e Pipos, kudo...

Ndonëse shpesh në rrugë kaloj i heshtur e i vetmuar, mbaj sytë poshtë e kokën ulur, kjo nuk do të thotë se brenda meje mungojnë hapësirat e kaltra, me dritën farfuritëse të këngëve të tua, me gjelbërimin e përhershëm dhe drithërues të mallit, brenda meje pluskojnë pulëbardhat e mendimit si drita e fareve, rrahin krahët skifterët e dhimbjes e të krenarisë sublime.

Shpirtin tënd të bukur nuk e kërrusën dhimbjet, ai nuk u plasarit e nuk u ça si tokë e shkretuar prej mungesës së ujit dhe plugimit se ti dite ta vadisësh me dashuri njerëzore, me sublimitetin e krenarisë tënde virgjine, me përvojën e mënçur të vuajtjes e të durimit. Zëri yt ka thirrur gjithmonë për pak më tepër dinjitet njerëzor, se ju jetoni në viset me diell, ku ylberët e ngjyrave të diversitetit njerëzor janë gjithkund të vlefshme dhe të pranueshme, ku kjo larmi ngjyrash nuk zhduket kurrë, pasi ajo ka lindur bashkë me demokracinë, është thelbi dhe shpirti i saj.

Ndaj kur ju takova e ndjeva pranë magjinë e zërit tënd, kur këndoje për limanin e feminisë dhe njerëzit që ke njohur dhe ke dashur, më dukej se ti këndoje edhe për mua, këngën tënde më të re e hirplote, dhe në ato çaste të bukura më dukej se të rrezëllinin në sy të gjitha ngjyrat e planetit dhe mbusheshim me frymë nga lumturia e çastit që na rrethonte, ndërsa binte ngadalë muzgu i ngrohtë me një kuqëlim e kaltërsi gati të tejdukshme si qelq, si qelqet e mallit në dritaret e zërit tënd.

Si ke mundur ta latosh kaq bukur shpirtin Eli Rizo, si ke mundur t’i shkulësh gjembat e urrejtjes dhe të mbjellësh vetëm grurë e lulekuqe në tokat e dashurisë, për të gatuar me to bukën e ëmbël të këngëve dhe të fjalëve të tua. Ti vuajte bashkë me ne egoizmin absurd të lirisë së të tjerëve, të atyre që të kyçin ëndrrat në sirtaret e molës për të dëgjuar muzikën brejtëse të krimbave të drurit. Ti munde të ishe më e lirë se skllevërit e doktrinave, se ata i kanë pasur gjithomë prangat në mendjet e ndryshkura dhe në shpirtrat e molepsur, “skllavja jonë Izaura”. Në mos gaboj kështu të thërrisnin në Shkodër, në qytetin ku fjalët “dritë, demokraci, liri dhe dinjitet njerëzor” janë të barazvlefshme.

Eli, ne sot të rrethojmë me dashurinë, dhimbjen dhe shpresën e bukur që ti ke mbjellë në shpirtrat tanë të etur dhe të trazuar me magjinë hirplote të  këngëve të tua. Eli, ne e dimë mirë se njeriu nuk ka nevojë vetëm për hierarkinë e nevojave bazë, për bukë, ujë e ushqim, as për strehimin që ne të dyve aq shumë na mungon, por edhe për dashuri e përkatësi që ti dhe këngët e tua me aq të drejtë e kërkoni dhe e gjeni tek zemrat e mira të njerëzve të këtij qyteti, tek nostalgjia dhe malli për Sarandën tonë.

Njerëzit kanë nevojë edhe për motivim e vlerësim dhe sinqerisht unë dhe miqtë e mi, besoj se edhe të gjithë të ftuarit tanë sonte, ju nxisim dhe ju inkurajojmë për rrugën e bukur të krijimtarisë tënde artistike, ju vlerësojmë lart, jo vetëm për fjalët e ngrohta e mallzhuritëse të këngëve të tua, por edhe për meloditë aq të ëmbla, zërin magjepsës dhe punën e bukur orkestruese dhe harmonike të miqve dhe të bashkëpunëtorëve të tu.

Zonja Eli, ne ndihemi krenarë që të kemi mes nesh dhe duke të bërë Anëtare Nderi të klubit tonë krijues ne synojmë t’i përfshimë brenda vetes të gjitha vlerat tona të kulturës qytetare, që sot shtegtojnë rrugëve të Evropës, Amerikës, Kanadasë e Australisë. Saranda ka shumë krijues Eli, të gjinive, llojeve e zhanreve të ndryshme, por ti je një prej shembullimeve tona të bukura e impresionuese, pasi ti me vullnet dhe pasion ke ditur të ngrihesh mbi sfidat e mbrapshta të persekutimit e diskriminimit, duke e zëvendësuar shkollimin me punë e pasion gjigand, duke kapërcyer me fuqi krijuese mbi dhimbjet personale që të la mungesa e Lirikës 21 vjeçare, vajzës tënde, ëngjëllit tënd të bukur.

Me këngët e tua ti pate aftësinë dhe mirësinë për të na treguar ne të tjerëve se ç’energji krijuese ka dhimbja dhe dashuria njerëzore. Klubi i Krijuesve Jonianë të falënderon Eli për gjithë punën tënde krijuese, për mirësinë që pate të jesh sonte mes nesh. Dhe dije se ti do të jesh gjithonë e mirëpritur në zemrat tona!

                        

Poezi nga Timo Merkuri

Loti i detit.

Po vij drejt jush si një dallgë deti.

Valët,

janë rrudhat e ballit tim. E kreshtat e tyre të bardha

thinjat e mia të parakohëshme janë.

Ju dërgova pulëbardhat si kartolina për krishtlindje,

a i morët vallë?

Po vij drejt jush e prapë do kthehem,  me zbaticën

se kam dhe një mort tjetër.

Një dert e kam.E një dhimbje që se mbaj dot.

Dhimbjen time e vajton dhe deti.

Me lot stërkalash e suferinat ligje.

Moj botë e vogël, pse ke kaqë shumë dhimbje?

Triptik

                    Nitës!

I

Ky park ku ti shëtit shkujdesur është zemra ime

Dhe këto lule që ti ledhaton,ëndrat e mia janë.

Tani që të njoha ty,

                            dua të rroj e të vdes si trëndafili në maj.

II

Ky stol ku ti je ulur është veç një gur

që dikur zemrës ja pata vënë.

Mos u habit,

në zemrën time do të gjesh gërmadha dashurish

që mund ti sodisësh si rrënoja antike.

III

Unë, jetim si ylli i mëngjesit.I heshtu si ai,

kam qiellin tim e dashurinë time.

A e ke vënë re, buzëqeshja ime

ka më shumë ylberë se e gjithë pranvera

dhe këngën time, kori i yjeve e shoqëron

duke bërë të hedhë valle Arusha e Madhe.

Unë pra, po të jap zemrën time

me ylbere mbi rrënoja e ansamblin e ëndrave

që këndojnë hymnin e dashurisë.

Unë nuk e di ku e ka shtëpinë pranvera,

por buzët e tua janë për mua

                                                portat e lumturisë.

Bija ime

Bija ime e vogël,

    gjumi im i prishur

    gazi im i fshehur

    dhe pëllëmb e ngrohtë

    që më fshiu lotin.

    Ti përherë e vogël

     bijëzo.

Tim biri

Në këtë ngjitje, o bir

e shoh që të pengon hapi im i rrëndë e i ngadaltë.

Por ti mos mendo të më ndihmosh duke më pritur.

Asnjë pritje nuk të çon përpara.

Pra, lermë mua, të përcjell ditët e mia.

Ti vetëm ecë, që të mbrish sa më parë

aty, ku unë u rropata  gjithë jetën të mbrij.

Aty nise hapin tënd.S’do jeshë vetëm.Aty

të prêt buzëqeshur të të bëhet bashkëudhëtare

ëndëra ime, o bir.

Poezi nga Kostas Mondis

Nga libri “Buzëmbrëmje e vrarë” përkthyer nga Niko Kacalidha.

Qipro 1968

Si nuk e vumë re që filluan

të vështrojnë gjethkë statujat ?

Grigor Afksendiu

Atë mëngjes,

një njeri do të nderonte emrin e maleve.

Vdekje

Të mos vish derisa të të kem frikën.

Shtylla kurrizore

Nëse do ta dinte Zoti që e kërrusim kaqë shumë,

nëse do ta dinte që kërrusemi edhe kur s’duhet

besoj se do kishte mendime të tjera.

Udhëtimi

Ndoshta s’u krye udhëtimi,

por kaqë shumë jetuam me të në pritje

dhe është sikur u krye,

por kaqë shumë jetuam me të në pritje

dhe i sigurtë jam se e kanë rregjistruar

dhe i sigurtë jam se e kanë hipotekuar.

Liria

Kërkon syçeltësi liria,djema,

mos e humbni asnjë çast nga sytë tuaj

dhe të preheni.

Karavas-Llapithos

(korrik-gusht 1974)

Mos i eksportoni sivjet limonat e tyre.

Lëngu i tyre është gjaku i  tetëmbëdhjetvjeçarëve.

Lëngu i tyre është pranvera e korrur e tetëmbëdhjetvjeçarëve

Mendoni si ti ruajmë në jetë të jetëve,

mendoni si ti ruajmë në jetë të jetëve.

Duke vështruar Arrushën e Madhe

natën para pushtimit turk.

Pse i ledhaton sonte çatitë?

Pse i ledhaton të gjitha me shkopin e saj

ç’ka marrë vesh,

ç’farë parandjen?

Mbi varrin tim

Jo lule.Një fije të bardhë letre,

dy fije të bardha letre të gatëshme,

dy fije rrënqethëse letre të bardhë,

letër të bardhë me ankthe.

ERDHE VONË, HYJNIA IME

Erdhe vonë, hyjnia ime. Nga pritja e gjatë kaq herë e modelova

                                                                      shtatoren tënde.

Që në fëmijëri, gërvishtja në kujtesë  skena primitive,

si  skenat e gjuetisë në artin prehistorik të shpellave.

Kur m’u forcuan kërcinjtë fillova të shkelja këmbëzbathur

si një eremit nëpër gjiret e fshehta të detit

dhe të prisja të vije si një Afërditë e ngjizur nga dallgët.

Ishe e fshehur pas çdo gjallese që këlthiste në vijën e largët të

                                                                       horizontit,

pas çdo sinjali që më jepte një yll që binte,

pas çdo dritareje që hapej.

Çdo shtjellë ere

më mbështillej si përqafimi yt i padukshëm

dhe Ylli i  Jugut  më bënte roje netëve  se mos shkalloja.

Atëherë, me një furçë, më vunë të zografisja

muret e zvetënuara të një epoke. Kisha frikë

ta thoshja emrin tënd. Zbrisja në Butrint dhe fshehurazi,

dilja të të prisja në portën Skea

nga patën hyrë dikur  udhëtarët homerikë.

Ulesha në shkallaret e teatrit të lashtë

se mos kapja rastësish jehonën e zërit tënd

në mes të ofshamave të tragjedive.  

Shtrihesha në qelat nëntokësore të dyzetë shenjtorëve

larg të tjerëve, të lëpija plagët që më shkaktonte pritja jote.

Erdhe vonë, hyjnia ime dhe m’u desh kaq herë

të të modeloja, si në një studio ADN-je

dhe m’u desh kaq herë të urtësoja zjarrminë  që më kapllonte.

Erdhe e rrethuar me një luzmë drite atëherë kur bëhesha gati të

                                                                               fikja shpresat,

dhe si një amazonë e rreptë më ringjalle,

me shoqërueset e tua të përjetëshme:

poezinë në një krah dhe dashurinë në anën tjetër.

JON

Një hap më tej fillon gjithësia. Pranë meje - palombarë që

                                                                        ngjiten në qiell,

astronautë që cekin fundin e oqeaneve.

Një botë fanepsjesh më rrethon.

Ç’ rrinte e fjetur brënda meje për vite me rradhë

çfryn papritur llavën e miteve të përgjumura dhe vërshon

rrugëve të një Butrinti që shullëhet në zgrip të hapësirave.

Kuaj lumenjsh gremisen nëpër kaskada.

I dal Noes përpara dhe marr në dorëzim listën me të gjitha

speciet e tokës që mbarti në arkën e tij.  Përmbytja zmbrapset.

Toka që kërkonte është brënda meje. Faret,

me një dritë radiumi, ma bëjnë me shenjë si sinjalet e një piste

            aeroporti në mes të natës.

Një hap më tej është gjithësia. Këtu, pranë meje,

valët nxjerrin në breg statuja. Të mos kesh mëndjen,

gremiset një kapitel drite dhe tingujt vagnerianë,

nga tendosja e telave të hapësirës, jehojnë thellë zbrazëtive. 

Mbështetem mbi një mur resh që të mos vithisem.

Vë veshin dhe dëgjoj zërin e Thamosit që oshetin nga anijet

dhe lajmëron se Pani i Madh vdiq.

Drithërima e liqenit Pelod atje pranë,

me një simfoni të qarash, ndihet nga bregu tjetër.

Kush jam unë? Si më braktisën kështu perënditë pagane

dhe më lanë të vetëm në mes të sirenave që fillojnë të mbushin

radhët e korreve jonike të polifonisë ?

Një botë fanepsjesh më rrethon.